LUDZKA PAMIĘĆ- W CZYM RZECZ ???

Z racji trwającej sesji, teraz temat uczenia się jest na porządku dziennym. 

Poza opisywaniem poszczególnych metod nauki, powinniśmy również wspomnieć o tym jak działa ludzka pamięć – co pomaga nam łatwiej zapamiętywać, jakie są mechanizmy zapominania oraz prawa uczenia się. 

Pamięć możemy określić jako zdolność do zapamiętywania, którego proces możemy podzielić na świadomy, nieświadomy i podświadomy. W codziennym użytkowaniu pamięć świadoma jest najistotniejsza. Ostatnim etapem zapamiętywania jest powtarzanie przyswojonych materiałów.

Proces pamięciowy składa się z trzech etapów:

1.       Rejestracji lub kodowania informacji,

2.       Przechowywania lub magazynowania,

3.       Odtwarzania lub przypominania, 

Rozwijając tą myśl, należałoby wyjaśnić sobie na czym dokładnie polegają poszczególne etapy.

W procesie rejestracji mózg „przypina” nowo poznane informacje do innych, które już zna. Następuje wtedy kojarzenie nowych informacji  z już posiadanymi.

A więc zapamiętywanie jest o wiele efektywniejsze w momencie kiedy informacje są w jakiś sposób podobne do już nam znanych. Jeżeli więc, nie potrafimy sobie w żaden sposób skojarzyć nowo poznanych informacji – o wiele trudniej jest nam taki materiał przyswoić.

W tej sytuacji ważne jest, by skutecznie skupić uwagę oraz często powtarzać poznane treści.

Według Dudley’a muszą zaistnieć określone warunki, by przyspieszyć zapamiętywanie:

1.      1. Materiał zrozumiany jest lepiej przyswajany.

2.       2. Treści o mniejszej objętności lecz częściej nauczane są łatwiej zapamiętywane.

3.       3. Zapamiętujemy lepiej powtarzając na głos.

4.       4. Zapamiętujemy lepiej, gdy powtarzamy więcej razy materiał, niż jest to konieczne.

5.       5. Zapamiętujemy lepiej powtarzając całości niżeli części.

6.       6. Wiara w możność wykonania zadania pomaga nam zapamiętać.

7.       7. Przypominamy sobie łatwiej w warunkach analogicznych do tych w jakich się uczyliśmy. (może to być np. zapach perfum).

8.       Efekt Zeigarnik – pamiętamy lepiej zadania niedokończone od tych dokończonych. Zasada ta jednak nie sprawdza się jeśli bardzo obawiamy się porażki, wtedy sytuacja się odwraca.

9.       Efekt von Restoffa – pamiętamy lepiej kontrasty.

1    Zapamiętujemy lepiej, gdy nic nas nie rozprasza.

Poznawanie nowej wiedzy może czasem nakładać się na wiedzę już przez nas znaną. Jest to tzw. Efekt interferencji, który może mieć dwa oblicza à gdy poznanie nowych informacji powoduje zapominanie starej wiedzy, bądź w drugą stronę: gdy stare informacje uniemożliwiają zapamiętywanie nowych informacji. 

Warto zastosować metodę naprzemiennego uczenia się przedmiotów ścisłych z humanistycznymi. W ten sposób powstrzymamy zjawisko interferencji, ponieważ przyswajane informacje będą od siebie na tyle różne, że nie powinny kolidować ze sobą.

Na zapamiętywanie również ogromny wpływa mają formy jej przekazywania. O wiele łatwiej zapamiętujemy treści podawane na początku lub na końcu, są to tzw. Efekty pierwszeństwa i świeżości. Metoda ta niejednokrotnie została sprawdzona i udowodniona. Pomocnym tutaj sposobem byłoby podzielenie treści materiałów na wiele części, aby miały one jak najwięcej początków oraz końców. 

Dla najlepszego skupienia uwagi bardzo ważne również są przerwy pomiędzy nauką. Optymalnie należy je wykonywać co 30 minut. Przerwy te powinny być krótkie, np. 2-3 minutowe. Przerwa trwająca powyżej 7 minut może spowodować „wybicie z rytmu”.

Przypominanie informacji odbywa się poprzez skojarzenia i wyobraźnię. Dlatego jeśli informacja była zakodowana przy użycie wielu zmysłów i wyobraźni, łatwiej jest nam sobie ją przywołać.

Niestety działa to również w odwrotną stronę – możemy zapomnieć przyswojoną wiedzę, ponieważ:

1.       Proces rejestracji był słaby,

2.       Mamy problemy z koncentracją,

3.       Nie powtarzamy, ani nie używany zdobytych informacji,

4.       Przyswojone informacji podlegają procesowi interferencji, utrudniając kodowanie, zapamiętywania i utrwalanie,

5.       Wypieramy z pamięci informacje związane z przykrymi wspomnieniami bądź okolicznościami w, których dana wiedza została zdobyta.

Kolejnym ważnym elementem nauki są aktywne powtórki – organizowanie.

Istnieją różne metody powtarzania. Najmniej efektywną z nich jest czytanie, nawet wielokrotne tych samych tekstów. Badania wskazują, że powtórne czytania zwiększają stopień zrozumienia jedynie o 7%! Pozbawiona głębszej refleksji wiedza po prostu „wyparowuje” nam z umysłu. 

Jak pokazuje wykres, najlepszą metodą na zapamiętywanie jest samodzielna praca. Ten typ skłania nas ku samodzielnym próbom wyjaśnienia, zrozumienia przyswajanych treści. Dzięki temu sami musimy pogrupować informacje, przygotować potrzebne materiały. Tak samo teraz ja, mimo, że przy pisaniu tego tekstu wykorzystałam inny tekst, który musiałam najpierw przeczytać, w tym momencie tworząc własną wersję na bloga te 80% informacji na pewno zostanie mi (przynajmniej przez pewien okres czasu) w pamięci :) .

Bierny sposób uczenia się powoduje – jak dowiodły eksperymenty, że jedynie po godzinie, aż 56% informacji przyswajanych zostaje przez nas zapomnianych. Po 9 godzinach kolejne informacje zmniejszają się o 9%, a więc po jednym dniu pozostaje nam jedynie 33% z przyswojonego materiału. Nieodzownym elementem nauki – powtarzając nawet w tym tekście są POWTÓRKI, POWTÓRKI i jeszcze raz powtórki.

Tony Buzan (ten Pan ze zdjęcia powyżej) jako jeden z największych światowych autorytetów z dziedziny mózgu i technik uczenia się, zaproponował taką oto metodą powtórzeniową:

1.       Pierwsza powtórka powinna odbyć się po godzinnej sesji naukowej, oraz trwać od 5-15 minut. (co zapewni utrwalenie wiedzy do dnia następnego).

2.       Druga powtórka powinna nastąpić w dniu kolejnym i trwać 2-4 minuty. (powinna zapewnić „utrzymanie” wiedzy przez kolejny tydzień.

3.       Po tygodniu robimy trzecią powtórkę 2 minutową.

4.       Po miesiącu kolejną,

W ten oto sposób wiedza zostanie dołączona do pamięci trwałej. I tutaj znów pojawia się nasz wątek Map myśli z pierwszego wykładu, dzięki, któremu powtórka materiału będzie szybsza.

Podsumowując, dobra powtórka powinna mieć aktywną formę kojarzenia zdobytych informacji.

Trzymanie się planu nauki, związane jest z wykształceniem nawyku, który pomoże nam systematycznie pracować, zamiast na ostatnią chwilę uczyć się ogromnych partii materiału. 

Przytaczając cytat: 

„Powtórki należy praktykować nie tylko na zakończenie kursu bądź cyklu wykładów, ale przede wszystkim w trakcie jego trwania. W ten sposób uzyskuje się na wszystkich etapach silne ugruntowanie wiedzy, którą można stale uzupełniać o nowe informacje”.  

Ostatnim zagadnieniem jakie chciałabym przytoczyć jest termin : RZYMSKI POKÓJ

Jest to oczywiście jedna z metod usprawniających zapamiętywanie.

Metoda ta polega na skojarzeniu wyrazu, który chcemy zapamiętać ze znanym „miejscem”- zakładką pamięciową.

Aby zrozumieć tą metodę posłużę się przykładem. Zbliża się kolokwium z mikroekonomii w związku z czym temat ten będzie ściśle z tym związany. 

Wykorzystujemy podstawowe pojęcia:

1.Kategoria ekonomiczna,

2.Prawidłowości ekonomiczne,

3.Prawa ekonomiczne,

4.Teoria ekonomiczna,

5.Model ekonomiczny, 

Wyobrażamy sobie, że wchodzimy do swojego pokoju, w którym znajduje się mnóstwo różnych sprzętów,, które możemy wykorzystać jako zakładki pamięci. Wybieramy 5 elementówà ja wybrałam kanapę, gniazdko prądowe, komoda, książkę i namalowany przeze mnie obraz. 

1.       1.Wyobrażamy sobie, że książka jest symbolem kategorii ekonomicznej – tłumaczy abstrakcyjne pojęcia jak np. zysk, praca, itd.

2.       2.Jak śpię na kanapie, jest pomiędzy mną, a książką zależność – powoduje senność. Obiektywne zależności pomiędzy kategoriami ekonomicznymi czyli książką, które powtarzając się tworzą prawa ekonomiczne.

3.       3. Ostatnio kopnął mnie prąd z gniazdka. Prawa ekonomiczne są rzeczywistą cechą procesu gospodarczego, ich działanie nie zależy od woli i świadomości ludzi. To czy, by mnie prąd kopnął czy nie też nie było zależne ode mnie:D.

4.       4. W komodzie mam opracowany system ułożenia dokumentów – teoria ekonomiczna łączy prawa w logiczne systemy.

5.       5. Na ścianie w pokoju wisi namalowany przeze mnie obraz – replika baletnicy edgar’a degas. Uproszczony obraz rzeczywistości gospodarczej to nieudolność w wykonaniu tej repliki. Jest to model ekonomiczny. 

                                                                                            Uproszczony schemat pokoju.

Po wykonaniu tej metody, nie przypadła mi ona jednak zbytnio do gustu, może akurat porównanie tych pojęć z moim pokojem nie było odpowiednie, jednak skłaniam się bardziej ku powtarzaniu przeczytanych treści na głos bez tworzenia sobie historyjek z tym związanych. Na pewno jakieś skojarzenia w trakcie przerabiania materiału do mnie trafiają. Zwykle jednak tak jak w przypadku mikroekonomii kojarzę przeczytane treści z ćwiczeniami. Przypominam sobie w jakim momencie usłyszałam daną informację i nawet sposób ubioru wykładowcy mi w tym pomógł. 

Dziękuję za uwagę.

Pozdrawiam,

Magda